Sốt cao co giật - Febrile seizures

Sốt cao co giật (Febrile seizures /febrile convulsions) có thể xảy ra ở trẻ bị sốt trong lứa tuổi khoảng 6 tháng đến 4 tuổi ( một số trường hợp từ 5 tháng đến 6 tuổi).

Bạn sẽ có cảm giác hoảng sợ và stress khi thấy con bị co giật, đặc biệt là lần co giật đầu tiên.

Tuy nhiên, những cơn co giật này thường không nguy hại và hầu hết các bé đều hồi phục hoàn toàn sau co giật.

Để dự phòng bạn vẫn phải cần đưa con đến bệnh viện gần nhất và xem thêm hướng dẫn hỗ trợ con trong lúc co giật.

Những dấu hiệu của sốt cao co giật (Signs of a febrile seizure)

Sốt cao co giật ở trẻ thường không kéo dài hơn 5 phút, con bạn có các biểu hiện:

• Tay chân co cứng và ưỡn cong, co rút ( twitch )
• Mất ý thức và vã mồ hôi.

Trẻ có thể bị trào nước bọt và run giật nhãn cầu.

Sau co giật, trẻ sẽ chìm vào giấc ngủ ( có thể đến một giờ). Khuynh hướng co giật như thế sẽ xảy ra một lần nữa trong suốt thời gian bệnh của trẻ. Ít khi cơn co giật kéo dài trên 15 phút hoặc những dấu hiệu co giật chỉ xảy ra ở một khu vực (cục bộ) trên cơ thể  của bé, những trường hợp này thường chuyển thành các tình trạng co giật phức tạp ( complex febrile seizures ).

Bạn làm gì trong suốt thời gian co giật của trẻ? What to do during a febrile seizure

Khi con bạn rơi vào tình huống sốt cao co giật, đặt con trong tư thế “recovery position”

Bạn ở cùng con cho đến khi cơn co giật ngừng hoàn toàn.

Không được đưa bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ khi trẻ co giật ngay cả thuốc (một số trường hợp dùng cây đè lưỡi quấn gạt để tránh trẻ cắn vào vùng lưỡi).

Đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất khi:

• Trẻ co giật lần đầu tiên
• Trẻ co giật trên 5 phút và không có dấu hiệu cải thiện
• Nếu bạn nghi ngờ con bị một nguyên nhân khác gây co giật (như viêm màng não).
• Con bạn có tình trạng khó thở.

Thăm khám bác sĩ- Seeing a doctor

Sốt cao co giật có thể thường được chẩn đoán đơn thuần trong các toa thuốc, tuy nhiên, khi sốt cao co giật xảy ra, bạn có thể giúp bác sĩ khi ghi chú các vấn đề:

• Cơn giật xảy ra trong bao lâu.
• Trong cơn giật diễn tiến thế nào.
• Khi nào con bạn hồi phục hoàn toàn (trung bình là 1 giờ).
• Con bạn có tiền sử sốt cao co giật không?

Một số xét nghiệm như: xét nghiệm máu, nước tiểu có thể thực hiện nếu tình trạng của con không rõ ràng.Một số trường hợp có khó khăn trong việc lấy mẫu nước tiểu từ trẻ nhỏ, vì thế cần thực hiện ở bệnh viện.

Những thăm khám và xét nghiệm sẽ được thực hiện nhiều hơn tại các bệnh viện và cũng được đề nghị nếu trẻ trong tình trạng co giật phức tạp (complex febrile seizures) đặc biệt đối với trẻ nhỏ hơn 12 tháng tuổi.

Những xét nghiệm thường được đề nghị bao gồm:

• Đo điện não đồ electroencephalogram (EEG), việc đo điện não đồ phản ánh hoạt động điện não qua các điện cực được đặt tại một số vị trí trên xương sọ. Những phối hợp bất thường trong hoạt động điện não có thể phản ánh tình trạng động kinh (epilepsy).
• Chọc dò tủy sống (lumbar puncture), lấy mẫu dịch não tủy (CSF) làm xét nghiệm, dịch não tủy (CSF) là dịch tinh khiết bao quanh bảo vệ não và tủy sống. Chọc dò tủy sống ( lumbar puncture) có thể hữu dụng trong việc chẩn đoán viêm nhiễm ở não bộ và hệ thần kinh.

Các nguyên nhân gây sốt cao co giật - Causes of febrile seizures

Nguyên nhân gây sốt cao co giật không rõ ràng mặc dù chúng có sự liên kết với tình trạng sốt cao, nó có thể có liên quan đến yếu tố gen như một thành viên trong gia đình bị sốt cao co giật.

Hầu hết các trường hợp, thân nhiệt tăng là do tình trạng nhiễm trùng. Những nguyên nhân thường gặp là thủy đậu, cảm cúm, viêm tai giữa và viêm Amygdal (chickenpox, flu, a middle ear infection or tonsillitis).

Một số rất ít trường hợp, sốt cao co giật có liên quan sau khi tiêm vaccine.

Sốt cao co giật lặp lại (Recurring febrile seizures)

Khoảng 1/3 trẻ sẽ bị lặp lại tình trạng sốt cao co giật trong quá trình viêm nhiễm. Nó thường xảy ra trong năm, sau cơn giật đầu tiên. 

Sự tái lặp thường xảy ra đi kèm với các yếu tố:

• Cơn giật đầu tiên xảy ra khi trẻ trước 18 tháng
• Gia đình trẻ có người động kinh
• Trước khi xảy ra cơn co giật đầu tiên, trẻ sốt cao kéo dài tối thiểu 1 giờ hoặc thân nhiệt trên 40 độ C. 
• Con bạn có tình trạng co giật phức tạp trước đó ( co giật nhiều hơn một cơn trong suốt quá trình bệnh).
• Con bạn cần chăm sóc mỗi ngày do tình trạng nhiễm trùng như cảm cúm, thủy đậu (fluor chickenpox)

Không có khuyến cáo cho trẻ toa thuốc nhằm ngăn ngừa tình trạng sốt cao co giật.

Một số nghiên cứu cho thấy sử dụng thuốc kiểm soát thân nhiệt hầu như không ngăn được sốt cao co giật, tuy nhiên, một số nơi vẫn còn khuyến nghị sử dụng thuốc ngăn ngừa sự tái phát của sốt cao co giật. ví dụ: Trẻ có thể cần thuốc nếu chúng có ngưỡng thấp (co giật) trong suốt thời gian bệnh đặc biệt là các trường hợp co giật kéo dài, trong trường hợp này, con bạn đuộc kê toa một số loại thuốc như: diazepam hoặc lorazepam khi trẻ bắt đầu sốt.

Đối với trẻ sốt cao co giật sau một tiêm vaccine theo lịch- rất ít khi xảy ra- không nhiều nguy cơ sốt cao co giật lần khác so với trẻ co giật do bệnh truyền nhiễm.

Biến chứng của sốt cao co giật –Complications of febrile seizures

Sốt cao co giật có thể làm tăng nguy cơ động kinh ở trẻ. Rất nhiều phụ huynh lo lắng rằng trẻ bị sốt cao co giật một lần hoặc nhiều lần, chúng phát triển thành động kinh khi trẻ lớn hơn. Động kinh là tình trạng co giật mà không có sốt, lặp đi lặp lại nhiều lần, trong khi sự thật là trẻ có tiền sử sốt cao co giật có làm tăng nguy cơ động kinh nhưng tỷ lệ này vẫn rất thấp.

Trẻ bị sốt cao co giật đơn thuần có khả năng 1/50 có khả năng bị động kinh trong giai đoạn sau.

Trẻ có tiền sử sốt cao co giật phức tạp có khả năng 1/20 phát triển thành động kinh trong gia đoạt sau.

Trẻ không có sốt cao co giật có khả năng từ 1-2/100 phát triển thành động kinh sau này.

Page last reviewed: 26 November 2019
Next review due: 26 November 2022

Theo https://www.nhs.uk/conditions/febrile-seizures/

ThS. Bs. Lâm Xuân Thục Quyên